Quốc hội thông qua Luật Viên chức sửa đổi tại phiên họp ngày 10/12/2025. Ảnh: Quochoi.vn

Viên chức phải chủ động thích ứng với yêu cầu thực tiễn

So với Luật Viên chức năm 2010, Luật Viên chức năm 2025 đã có bước chuyển rõ rệt về chiều sâu và yêu cầu thực chất trong cơ chế đánh giá.

Trước đây, tiêu chí đánh giá được quy định trong Luật Viên chức 2010 mới bước đầu gắn với vị trí việc làm và sản phẩm cụ thể, song vẫn mang tính chất liệt kê, chưa đủ để phân hóa rõ mức độ đóng góp và hiệu quả thực thi công vụ giữa các viên chức. Trong khi đó, Luật Viên chức năm 2025 xây dựng nội dung đánh giá theo hướng rõ trọng tâm và có tính phân loại cao hơn.

Ngoài việc kế thừa các nhóm tiêu chí truyền thống về phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp, ý thức kỷ luật, tại khoản 3, Điều 25 Luật Viên chức năm 2025 lần đầu tiên đưa năng lực đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung trở thành một nội dung đánh giá độc lập. Đây là điểm khác biệt căn bản so với Luật năm 2010, phản ánh yêu cầu xây dựng đội ngũ viên chức không chỉ cần “làm đúng” mà còn phải chủ động thích ứng với yêu cầu thực tiễn nhằm đóng góp vào mục tiêu chung của đơn vị.

Thực tiễn cho thấy, trong bối cảnh cải cách hành chính, chuyển đổi số và hội nhập sâu rộng, chỉ “làm đúng, làm đủ” là chưa đủ. Đòi hỏi đặt ra là đội ngũ viên chức phải chủ động tìm tòi giải pháp mới, cải tiến phương thức làm việc, linh hoạt thích ứng, dám đề xuất và thực hiện những cách làm mới để nâng cao chất lượng công việc.

Có thể nói, việc bổ sung tiêu chí về năng lực đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm mang ý nghĩa mở đường, khắc phục tư duy “an toàn, sợ sai”, vốn là một trong những rào cản lớn đối với sự phát triển của khu vực công.

Đổi mới cơ chế đánh giá viên chức. Ảnh: Bảo Anh

Động lực thúc đẩy nâng cao chất lượng đội ngũ viên chức

Luật Viên chức năm 2025 nhấn mạnh nguyên tắc quản lý, sử dụng viên chức theo vị trí việc làm, trong đó mỗi vị trí không chỉ đòi hỏi năng lực chuyên môn mà còn cần khả năng thích ứng, cải tiến và đổi mới. Việc luật hóa tiêu chí đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm là cơ sở để các cơ quan, đơn vị đánh giá khách quan hơn nỗ lực cải tiến, tinh thần trách nhiệm và bản lĩnh nghề nghiệp của viên chức, thay vì chỉ nhìn vào kết quả ngắn hạn.

Năng lực đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm không còn là yếu tố mang tính khuyến khích chung chung, mà trở thành một yêu cầu cụ thể trong đánh giá, xếp loại hằng năm. Qua đó, viên chức buộc phải chủ động cập nhật kiến thức, ứng dụng công nghệ, cải tiến quy trình làm việc, đáp ứng tốt hơn yêu cầu phục vụ người dân và xã hội.

Căn cứ vào kết quả theo dõi, đánh giá, viên chức được xếp loại chất lượng hằng năm theo các mức: Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; Hoàn thành tốt nhiệm vụ; Hoàn thành nhiệm vụ; Không hoàn thành nhiệm vụ.

Theo quy định tại Luật Viên chức 2025, kết quả đánh giá không chỉ để xếp loại hằng năm, mà còn là căn cứ để cấp có thẩm quyền quyết định đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, điều động, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại viên chức; cũng như thực hiện chế độ tiền lương, khen thưởng hoặc cho thôi việc với trường hợp viên chức không hoàn thành nhiệm vụ hoặc không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.

Việc lần đầu tiên đưa tiêu chí năng lực đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm vào đánh giá viên chức trong Luật Viên chức năm 2025 cũng thể hiện sự cụ thể hóa các chủ trương của Đảng về khuyến khích và bảo vệ cán bộ, công chức, viên chức dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung. Đây là yêu cầu xuyên suốt trong công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững đất nước.