Dù các lực lượng chức năng của TP Hà Nội đã tăng cường kiểm tra, xử lý trong các đợt cao điểm, nhưng những kẽ hở pháp lý và thủ đoạn tinh vi của các đối tượng vi phạm vẫn khiến nguy cơ mất an toàn thực phẩm trở thành vấn đề đáng lo ngại, đòi hỏi giải pháp mạnh mẽ và đồng bộ hơn.

Hàng giả len lỏi qua sàn thương mại điện tử

Thời gian qua, công tác kiểm tra, kiểm soát an toàn thực phẩm và sản phẩm bảo vệ sức khỏe trên địa bàn Hà Nội đã được triển khai quyết liệt, đặc biệt trong đợt cao điểm hưởng ứng “Tháng hành động vì an toàn thực phẩm”. Tuy nhiên, tình trạng buôn bán hàng hóa giả mạo, không rõ nguồn gốc xuất xứ, nhất là trên môi trường thương mại điện tử, vẫn diễn biến phức tạp, đặt ra yêu cầu phải siết chặt hơn nữa công tác quản lý.

Theo ông Dương Mạnh Hùng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường thành phố Hà Nội, thời gian gần đây nhiều đối tượng đã lợi dụng không gian mạng và các sàn thương mại điện tử để quảng cáo, rao bán công khai sản phẩm giả, kém chất lượng, đặc biệt là sữa, thuốc, thực phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe.

"Đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, mũi nhọn trong công tác quản lý thị trường. Các đối tượng sử dụng chiêu trò quảng cáo hấp dẫn, giá rẻ, đánh vào tâm lý người tiêu dùng khiến việc phát hiện, phân biệt thật, giả vô cùng khó khăn", ông Hùng nhấn mạnh.

Không chỉ tồn tại ở những trang mạng xã hội nhỏ lẻ, nhiều sản phẩm giả, không bảo đảm chất lượng còn được phân phối rộng rãi trên các sàn thương mại điện tử lớn, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe người tiêu dùng và uy tín doanh nghiệp chân chính.

Tăng cường kiểm tra nguồn gốc hàng hóa tại các cơ sở kinh doanh thực phẩm trên địa bàn Hà Nội. Ảnh: DMS

Thực tế cho thấy, lực lượng chức năng gặp không ít khó khăn trong quá trình kiểm tra, giám định và xử lý vi phạm liên quan đến an toàn thực phẩm. Hiện Bộ Y tế, Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Môi trường đều có quyền chỉ định các phòng xét nghiệm theo từng nhóm sản phẩm. Điều này dẫn đến tình trạng cùng một mẫu sản phẩm nhưng đưa đến các phòng kiểm nghiệm khác nhau lại cho kết quả khác nhau, gây tranh cãi về tính chính xác; thời gian kiểm nghiệm kéo dài, ảnh hưởng đến tiến độ xử lý; cơ sở bảo quản tang vật vi phạm còn thiếu và yếu, nhiều đơn vị thậm chí không có kho lạnh để lưu giữ hàng hóa như thịt, hải sản đông lạnh, rau củ tươi.

Bên cạnh đó, tình trạng sử dụng hóa chất bảo quản, chất cấm trong chăn nuôi, lạm dụng kháng sinh quá liều trong chế biến thực phẩm vẫn chưa được kiểm soát triệt để, gây nguy cơ mất an toàn và xâm hại quyền lợi người tiêu dùng.

Doanh nghiệp "lách" quy định, lợi dụng tự công bố sản phẩm

Theo thông tin từ Chi cục Quản lý thị trường thành phố Hà Nội, đối tượng vi phạm đa phần có hiểu biết pháp luật và cố tình lợi dụng kẽ hở quản lý. Một trong những thủ đoạn phổ biến là lợi dụng quy định tại Nghị định 15/2018/NĐ-CP cho phép doanh nghiệp được sản xuất kinh doanh ngay sau khi tự công bố sản phẩm.

Thực tế có sản phẩm không nằm trong nhóm được phép tự công bố, nhưng tổ chức, cá nhân vẫn tùy tiện đăng tải hồ sơ để đưa hàng ra thị trường. Một số doanh nghiệp kê khai công dụng vượt quá thực tế, thổi phồng tác dụng điều trị bệnh, dễ gây hiểu nhầm cho người tiêu dùng.

Nhiều trường hợp còn đăng ký doanh nghiệp tại Hà Nội, nhưng toàn bộ khâu sản xuất – kinh doanh lại diễn ra tại các tỉnh, khiến công tác quản lý, giám sát gặp nhiều khó khăn; hoặc giải thể doanh nghiệp để trốn tránh trách nhiệm sau khi bán được lượng hàng lớn.

Đặc biệt, nhóm thực phẩm được tự công bố sản phẩm không cần xin giấy phép quảng cáo, từ đó doanh nghiệp dễ dàng thuê nghệ sĩ, người nổi tiếng, KOLs để quảng bá sai sự thật, thu hút người dùng. Vụ việc sữa Hiup là ví dụ điển hình, tạo ra hệ lụy lớn về sức khỏe và niềm tin xã hội.

Trước thực trạng các thủ đoạn làm hàng giả ngày càng tinh vi, Chi cục Quản lý thị trường thành phố Hà Nội đang triển khai nhiều biện pháp nghiệp vụ trọng tâm: Tăng cường kiểm tra đột xuất tại các cơ sở sản xuất, phân phối, siêu thị, cửa hàng, chợ đầu mối; Đẩy mạnh kiểm tra hoạt động kinh doanh online, livestream quảng cáo bán hàng; Phối hợp chặt chẽ với Công an, Hải quan, Ban Chỉ đạo 389 và các cơ quan liên quan để xử lý nhanh, hiệu quả; Tuyên truyền cảnh báo người tiêu dùng, nâng cao nhận thức về lựa chọn sản phẩm an toàn.

Cùng với đó, lực lượng chức năng cũng áp dụng các biện pháp xử lý nghiêm như thu giữ, tiêu hủy hàng hóa vi phạm; xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với tổ chức, cá nhân cố tình vi phạm.