Siết chặt công tác cấp phép

Thực hiện Nghị quyết số 109/2023/QH15 của Quốc hội, thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục chỉ đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) triển khai thực hiện các giải pháp trọng tâm được kế thừa từ Bộ Thông tin và Truyền thông (trước đây) để tăng cường công tác quản lý báo chí, xử lý nghiêm các vi phạm pháp luật trong lĩnh vực thông tin, truyền thông, đặc biệt là tình trạng “báo hóa” trang thông tin điện tử tổng hợp, tạp chí điện tử, mạng xã hội.

Cụ thể, căn cứ tiêu chí nhận diện “báo hóa” tạp chí, “báo hóa” trang thông tin điện tử tổng hợp, “báo hóa” mạng xã hội và biểu hiện “tư nhân hóa” báo chí để rà soát, nhận diện, xử lý kịp thời các trường hợp vi phạm; tiến hành làm việc, kiểm tra đối với các trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội có nhiều biểu hiện “báo hóa” trong danh sách báo hóa.

Đặc biệt, siết chặt công tác cấp phép trang thông thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội. Thường xuyên có các văn bản gửi cơ quan báo chí, các tổ chức, doanh nghiệp hoạt động trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội để yêu cầu tăng cường quản lý, chấn chỉnh tình trạng “báo hóa”. Qua đó, giúp các chủ thể này nhận biết và không vi phạm các quy định của pháp luật, nhất là quy định liên quan đến “báo hóa”.

Ngoài ra, Bộ VHTTDL cũng hướng dẫn, đôn đốc Sở VHTTDL các địa phương tăng cường công tác quản lý, cấp phép và chấn chỉnh hoạt động trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội.

Kết quả, trong 6 tháng đầu năm 2025, số lượng cấp phép mới cho các trang thông tin điện tử tổng hợp không tăng so với cùng kỳ năm 2024 và không cấp phép mới cho các cơ quan báo chí. Xử phạt 1 doanh nghiệp cung cấp dịch vụ mạng xã hội vi phạm liên quan đến việc cung cấp, chia sẻ thông tin sai sự thật xúc phạm uy tín cơ quan, tổ chức.

Đối với trang thông tin điện tử tổng hợp của cơ quan báo chí, không còn trường hợp nổi cộm về hoạt động sai tôn chỉ, mục đích hoặc tự sản xuất tin bài mà chưa đăng trên báo, tạp chí in. Đa số cơ quan được cấp phép đã thực hiện đúng quy định của pháp luật, góp phần quan trọng vào việc tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, đồng thời đáp ứng nhu cầu hưởng thụ thông tin của người dân, đặc biệt là trong bối cảnh chuyển đổi số báo chí là yêu cầu cấp thiết hiện nay.

Đáng nói, các cơ quan báo chí, tổ chức, doanh nghiệp bị xử lý đều nghiêm túc chấp hành các biện pháp xử phạt đồng thời có các giải pháp khắc phục, như: Cam kết bằng văn bản về lộ trình khắc phục, thực hiện đúng quy định của giấy phép; bảo đảm kiểm soát nội dung thông tin, an toàn, an ninh thông tin; tuân thủ quy định pháp luật về trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội.

Chế tài xử phạt còn thiếu, mức phạt thấp chưa đủ sức răn đe

Dù tình trạng “báo hóa” tạp chí, “báo hóa” trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội đã giảm về cơ bản nhưng vẫn còn một số trường hợp báo chí hoạt động không đúng tôn chỉ, mục đích hay trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội hoạt động như báo chí gây nhầm lẫn cho độc giả, thể hiện từ hình thức, nội dung trang, đến việc tổ chức nhân lực, hoạt động nghề nghiệp.

Hơn nữa, tình trạng vi phạm bản quyền báo chí trên các trang thông tin điện tử tổng hợp đã giảm so với trước song vẫn còn tồn tại.

Đồ họa minh họa: Minh Nguyệt

Nguyên nhân là do khái niệm “báo hóa” trang thông tin điện tử, “báo hóa” mạng xã hội chưa được cụ thể hóa trong các quy định của pháp luật về báo chí. Do đó, quá trình xử lý gặp không ít khó khăn, thời gian, trí tuệ khi phải nghiên cứu, chuyển hóa xử lý tình trạng “báo hoá” tạp chí, “báo hóa” trang thông tin điện tử, “báo hóa” mạng xã hội, “tư nhân hoá” báo chí sang các hành vi khác có liên quan, có chế tài cụ thể, bảo đảm đúng quy định pháp luật.

Một số quy định của pháp luật hiện hành chưa chặt chẽ, đầy đủ trong việc quản lý hoạt động cung cấp dịch vụ trang thông tin điện tử tổng hợp và mạng xã hội, dẫn đến tình trạng một số trang tin tổng hợp, mạng xã hội lợi dụng các kẽ hở này để “báo hóa”, tự sản xuất tin bài hoặc cung cấp nội dung gây nhầm lẫn như là cơ quan báo chí.

Đáng nói, ý thức tuân thủ pháp luật của một số tổ chức, doanh nghiệp hoạt động trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội kém, thậm chí cố tình vi phạm nhiều lần, cơ quan quản lý Nhà nước khó xử lý, rút giấy phép ngay vì vướng quy trình xử lý theo quy định; các quy định chưa đủ chặt chẽ, chế tài xử phạt còn thiếu, mức phạt thấp chưa đủ sức răn đe…

Triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp

Thời gian tới, Chính phủ chỉ đạo Bộ VHTTDL tiếp tục rà soát, cập nhật danh sách trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội (đã cấp phép theo thẩm quyền) có biểu hiện “báo hóa” theo tiêu chí nhận diện “báo hóa” tạp chí, “báo hóa” trang thông tin điện tử tổng hợp, “báo hóa” mạng xã hội và biểu hiện “tư nhân hóa báo chí” để giám sát, tập trung chấn chỉnh, xử lý.

Đồng thời, chỉ đạo triển khai thực thi hiệu quả các quy định tại Nghị định số 147/2024/NĐ-CP ngày 9/11/2024 của Chính phủ về việc quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng, trong đó có nhiều quy định để quản lý chặt chẽ hơn, khắc phục tình trạng “báo hóa” trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội.

Tiếp tục làm việc với các tổ chức, doanh nghiệp có trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội có các dấu hiệu, bằng chứng vi phạm liên quan “báo hóa” (đặc biệt các trường hợp có vi phạm về bản quyền, tự sản xuất tin bài như cơ quan báo chí), yêu cầu cam kết chấm dứt các hành vi vi phạm; xử phạt vi phạm hành chính; áp dụng, kiến nghị áp dụng các hình thức xử phạt, xử lý bổ sung đối với các trường hợp vi phạm nghiêm trọng.

Ngoài ra, thường xuyên rà soát, chấn chỉnh, xử lý đối với các doanh nghiệp thiết lập trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội có dấu hiệu báo hóa.

Chính phủ xác định, việc tăng cường công tác quản lý báo chí, xử lý các vi phạm pháp luật trong lĩnh vực thông tin, truyền thông, đặc biệt là tình trạng “báo hóa” trang thông tin điện tử tổng hợp, tạp chí điện tử, mạng xã hội là việc làm thường xuyên, lâu dài. Do đó, trong thời gian tới, Chính phủ chỉ đạo Bộ VHTTDL tiếp tục triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp đã đề ra nhằm tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước về báo chí, thông tin trên mạng, khắc phục triệt để tình trạng “báo hóa” tạp chí, trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội, đảm bảo thông tin chính xác, trung thực, lành mạnh, phục vụ tốt nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.