Chủ tịch Quỹ Rhee Yeunghui - ông Kim Hyo Soon vừa thông báo đã chọn hai nạn nhân sống sót sau các vụ thảm sát thường dân do quân đội Hàn Quốc gây ra trong chiến tranh làm chủ nhân của Giải thưởng Rhee Yeunghui lần thứ 13. Đó là bà Nguyễn Thị Thanh (65 tuổi) thuộc làng Phong Nhị và bà Nguyễn Thị Thanh (68 tuổi) thuộc làng Hà My, tỉnh Quảng Nam (nay thuộc địa phận thành phố Đà Nẵng).

Hai bà Thanh, tuy cùng tên nhưng là hai số phận riêng biệt, đã mất đi 5 người thân trong gia đình và bản thân bị thương nặng khi Lữ đoàn Thủy quân lục chiến (Rồng Xanh) của Hàn Quốc càn quét vào làng quê của họ vào tháng 2 năm 1968. Khi đó, họ mới chỉ là những đứa trẻ 8 tuổi và 11 tuổi.

Hiện tại, bà Thanh (làng Phong Nhị) đã thắng kiện trong phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm vụ kiện yêu cầu Chính phủ Hàn Quốc bồi thường và đang chờ phán quyết cuối cùng từ Tòa án Tối cao. Trong khi đó, bà Thanh (làng Hà My) đang tiến hành vụ kiện hành chính với Ủy ban Sự thật và Hòa giải Hàn Quốc sau khi cơ quan này từ chối đơn yêu cầu điều tra sự thật của bà.

Bà Nguyễn Thị Thanh (làng Hà My, bên trái) và bà Nguyễn Thị Thanh (làng Phong Nhị, bên phải) đứng trước Tòa án Tối cao tại Seoul, Hàn Quốc vào tháng 6 năm 2025 - Ảnh: Quỹ Hòa bình Hàn - Việt

Về lý do trao giải, Quỹ Rhee Yeunghui nhận định: “Hoạt động của hai bà đã vượt ra ngoài sự hồi phục của cá nhân hay một cộng đồng cụ thể. Họ đã đánh thức lòng can đảm để chúng ta - những người đang sống ở hiện tại - dám đối mặt với sự thật bi kịch của lịch sử, khôi phục phẩm giá con người và khắc ghi bài học lịch sử rằng những bi kịch này không được phép lặp lại.”

Đại diện Quỹ nhấn mạnh thêm: “Đặc biệt, cố nhà báo Rhee Yeunghui là người tiên phong dũng cảm vạch trần sự tàn khốc của chiến tranh và sự phi nghĩa khi quân đội Hàn Quốc tham chiến, bất chấp sự đàn áp của chính quyền vào thời điểm Hàn Quốc còn né tránh sự thật về chiến tranh Việt Nam. Hai bà Nguyễn Thị Thanh là những nhân chứng sống cho những bi kịch chiến tranh mà ông Rhee Yeunghui từng nỗ lực đưa tin, do đó họ chính là những người kế thừa tinh thần Rhee Yeunghui.”

Quỹ Rhee Yeunghui đánh giá cao việc hai bà, dù vẫn đang phải chịu đựng những nỗi đau thể xác và ám ảnh tinh thần từ thuở ấu thơ, vẫn kiên cường đứng lên để tìm kiếm sự thật về các vụ thảm sát và kêu gọi sự đoàn kết quốc tế vì hòa bình.

Từ năm 2013, Quỹ Rhee Yeunghui đã tổ chức các hoạt động để tưởng nhớ cố nhà báo Rhee Yeunghui – người đã dành cả cuộc đời để phơi bày những sự thật bị che giấu và phá bỏ những niềm tin sai lệch trong xã hội Hàn Quốc. Đồng thời, giải thưởng Rhee Yeunghui cũng được trao cho các cá nhân hoặc tổ chức có đóng góp tương tự.

Trong giai đoạn chiến tranh Việt Nam leo thang (1965-1968), ông Rhee Yeunghui là trưởng ban tin quốc tế của Nhật báo Chosun và hãng thông tấn Hapdong. Thời điểm đó, ông đã từ chối tham gia “chuyến đi thực tế tại Việt Nam” do chính phủ sắp xếp nhằm mục đích viết bài ủng hộ chiến tranh. Thay vào đó, ông viết các bài báo phản biện và từng bị Cục Tình báo Trung ương bắt giam vì vi phạm Luật chống cộng. Cuốn sách “Chiến tranh Việt Nam” (xuất bản năm 1985) của ông được coi là tác phẩm tiêu biểu giúp xã hội Hàn Quốc nhận thức được sự thật về cuộc chiến này.

Lễ trao giải sẽ diễn ra vào lúc 14:00 (giờ Việt Nam), tức 16:00 giờ Hàn Quốc, ngày 3 tháng 12 tới đây tại Hội trường Cheongam, tầng 3 tòa nhà báo Hankyoreh nằm TP.Seoul. Hai bà Nguyễn Thị Thanh sẽ tham dự và chia sẻ cảm nghĩ trực tuyến từ Đà Nẵng.