Trong cuộc trò chuyện với nhóm tác giả, tôi tìm hiểu vì sao họ chọn khắc họa chân dung cô Hoàng Thị Vỵ - người dành trọn tuổi già để nâng đỡ những đứa trẻ khuyết tật, gieo vào các em niềm tin và một tương lai có thể khác.

+ Điều gì khiến nhóm tác giả quyết định lựa chọn đề tài về trẻ khuyết tật và cô giáo Hoàng Thị Vỵ?

- Ngay từ những lần đầu đặt chân đến Bảo Ái, chúng tôi đã được nghe bà con nhắc nhiều đến cô giáo Hoàng Thị Vỵ với tất cả sự trân trọng và yêu thương. Khi tìm hiểu sâu hơn, chúng tôi nhận ra rằng đây không chỉ là câu chuyện về một lớp học đặc biệt, mà còn là câu chuyện về lòng nhân ái, sự hi sinh thầm lặng và nghị lực phi thường.

Điều quan trọng hơn cả là những đứa trẻ khuyết tật, những “mầm non chưa hoàn hảo” nhưng tràn đầy khát vọng được học tập, được hòa nhập. Chúng tôi muốn tiếng nói của các em được lắng nghe, muốn những cố gắng của cô Vỵ được lan tỏa để truyền cảm hứng về lòng nhân ái và trách nhiệm xã hội.

Chính vì vậy, chúng tôi chọn đề tài này như một lời tri ân đối với những người đang âm thầm gieo hạt yêu thương nơi vùng cao.

Sau khi nghỉ hưu, đáng lẽ có thể an nhàn bên gia đình, cô Hoàng Thị Vỵ lại chọn cho mình một hành trình đặc biệt đó là đồng hành, chăm sóc và dạy dỗ trẻ em khuyết tật. Lý do rất giản dị, như lời cô chia sẻ: “Các con đã thiệt thòi quá nhiều, nếu không ai giúp đỡ, các con sẽ mãi mãi bị bỏ lại phía sau”. Ảnh: Bình Yên

+ Trong quá trình tác nghiệp, chi tiết nào khiến nhóm tác giả day dứt hoặc ấn tượng nhất?

- Điều khiến chúng tôi day dứt nhất chính là hình ảnh những đứa trẻ khuyết tật lần đầu cầm được bút, đọc được chữ, hay chỉ đơn giản là mỉm cười tự tin trước ống kính.

Nhiều em từng bị coi là “vô vọng”, thậm chí có em gần như bị nhốt trong bốn bức tường vì gia đình không biết phải làm gì. Nhưng khi nhìn các em kiên nhẫn viết bằng chân, kiên trì tập nói, hay vòng tay ôm cô Vỵ để cảm ơn một bài học mới… chúng tôi thực sự xúc động.

Có lẽ chi tiết khiến chúng tôi ám ảnh nhất là đôi mắt của các em vào ngày đầu gặp gỡ: Ngơ ngác, lo sợ, tự ti bao phủ. Và rồi chỉ sau vài buổi theo học, ánh mắt ấy thay đổi, sáng lên, mạnh mẽ và đầy hy vọng. Sự đổi thay ấy khiến chúng tôi không thể nào quên.

Điều đặc biệt, trong “giáo án” của cô không có khái niệm về thời gian hoàn thành. Có bài học kéo dài hai tuần, thậm chí cả tháng. Mọi thứ đều viết nên bằng phấn trắng và tình thương. Sau hơn 2 năm, 12 em đều tiến bộ rõ rệt: Biết đọc, biết viết, biết múa hát và tham gia văn nghệ thôn bản. Những nụ cười trong trẻo, ánh mắt tự tin của các em chính là minh chứng cho sự kỳ diệu mà tình yêu thương mang lại. Ảnh: Bình Yên

+ Tác phẩm đề cập nhiều đến sự thay đổi của phụ huynh và cộng đồng. Khi tác nghiệp, nhóm có nhận thấy chuyển biến này rõ rệt không?

- Có, và đó là sự chuyển biến rất rõ ràng, thậm chí mạnh mẽ hơn chúng tôi hình dung.

Nếu như trước đây, nhiều phụ huynh còn giữ quan niệm “trẻ khuyết tật là gánh nặng”, thì nay họ chính là người đưa con đi học đều đặn mỗi ngày, có gia đình đi hơn 14 km nhưng không bỏ buổi nào. Các bậc cha mẹ đã không còn buồn tủi, mặc cảm, mà thay vào đó là niềm tự hào khi con mình tiến bộ.

Cộng đồng cũng thay đổi: Bà con quan tâm, hỗ trợ, cùng tham gia hoạt động với lớp; chính quyền tạo điều kiện; tinh thần “tương thân tương ái” lan rộng.

Chúng tôi cảm nhận rất rõ rằng tình thương có sức mạnh thay đổi cả một thôn bản, và cô Vỵ chính là điểm khởi đầu cho sự chuyển biến ấy.

+ Điều gì khiến nhóm tác giả tâm đắc nhất khi tác phẩm hoàn thành?

- Điều khiến chúng tôi tâm đắc nhất không phải là việc bài viết được chia sẻ rộng rãi, mà là cảm giác mình vừa góp một phần nhỏ để nâng bước những đứa trẻ đặc biệt và tri ân một người phụ nữ phi thường.

Chúng tôi cũng tự hào vì bài viết đã ghi lại chân thực và trọn vẹn hành trình của cô Vỵ, không tô hồng, không bi lụy, mà bằng sự tôn trọng và chân thành.

Nhưng quan trọng nhất là sau khi bài báo được lan tỏa, nhiều phụ huynh đã chủ động liên hệ để bày tỏ lòng biết ơn và chia sẻ những tâm sự mà bấy lâu họ không có cơ hội nói ra. Chính những kết nối chân thành ấy mới là giá trị nhân văn sâu sắc nhất mà chúng tôi hướng đến.

Nhóm tác giả chụp ảnh kỷ niệm với tác phẩm đạt giải được trưng bày tại Lễ trao giải. Ảnh: Trí Vũ

+ Sau tác phẩm này, nhóm tác giả có dự định tiếp tục khai thác mảng đề tài nhân văn - giáo dục vùng cao không?

- Chắc chắn là có. Thực tế tác nghiệp tại Bảo Ái khiến chúng tôi nhận ra rằng ở các vùng núi cao vẫn còn rất nhiều tấm gương thầm lặng, nhiều câu chuyện đẹp về giáo dục, bác ái, sự tử tế… chưa được kể ra.

Những câu chuyện ấy không chỉ lay động người đọc, mà còn góp phần định hướng giá trị sống, lan tỏa tinh thần sẻ chia.

Chúng tôi dự định sẽ tiếp tục theo đuổi mảng đề tài này, như một cách để ghi chép lại những điều tử tế, những con người bình dị mà phi thường, nhằm mang thêm nhiều năng lượng tích cực đến cộng đồng.

+ Xin chân thành cảm ơn nhóm đã có buổi chia sẻ đầy cảm xúc!

Câu chuyện về cô giáo Hoàng Thị Vỵ, được kể lại qua góc nhìn của nhóm tác giả Báo Thanh tra, cho thấy sức mạnh của lòng nhân ái và khẳng định vai trò của báo chí trong tôn vinh cái đẹp, thúc đẩy sự đổi thay tích cực. Tác phẩm không chỉ là một bài báo, mà là nhịp cầu nối những tấm lòng hướng về trẻ em yếu thế ở vùng cao Bảo Ái.

Đại diện nhóm tại Lễ trao giải. Ảnh: Trí Vũ