Trong căn nhà sàn nhỏ bên sườn núi xã Tú Lệ, tỉnh Lào Cai, ông Lò Văn Thuận, Trưởng thôn Lìm Thái tâm sự: “Trước kia, bà con trong bản mình chỉ quen xử lý mọi việc bằng tình làng nghĩa xóm. Ai mâu thuẫn thì mời già làng đến nói chuyện, ai vi phạm thì bị phạt rượu, phạt gà. Giờ khác rồi, cán bộ xã, đoàn thể về tuyên truyền nhiều, bà con đã hiểu pháp luật không phải chuyện xa xôi. Việc gì cũng phải theo quy định của Nhà nước, có vậy mới công bằng và bền lâu”.

Còn anh Thèn Văn Toàn, Tổ trưởng Thôn 5, xã Mù Cang Chải bộc bạch, nhiều năm qua, thôn đã được cán bộ tư pháp xã và đoàn viên thanh niên tổ chức sinh hoạt chuyên đề, chiếu phim, kể chuyện pháp luật ngay tại nhà văn hóa. Từ chuyện nhỏ như đăng ký kết hôn, làm giấy khai sinh cho con, đến việc lớn như tranh chấp đất đai hay bảo vệ rừng, người dân đều dần biết cách “tìm đến pháp luật” để được hướng dẫn. Anh vui mừng chia sẻ: “Bà con bây giờ đã biết rằng sống và làm theo pháp luật cũng chính là giữ gìn bản làng bình yên, no ấm”.

Một góc thôn Lìm Thái, xã Tú Lệ. Ảnh: Bình Yên

Tại UBND xã Lao Chải, ông Hảng Đình Thu, Chủ tịch xã khẳng định: “Chúng tôi xác định tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt. Hàng năm, xã phối hợp với Phòng Tư pháp huyện, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể mở hàng chục buổi tuyên truyền lưu động bằng tiếng phổ thông và cả tiếng dân tộc. Cán bộ, đảng viên được tập huấn để trở thành ‘cầu nối’ đưa kiến thức pháp luật đến tận từng bản”.

Ông Hảng Đình Thu cho biết thêm, chính nhờ làm tốt công tác này mà nhiều năm nay, trên địa bàn xã không còn tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết hay khai thác rừng trái phép. Ý thức bảo vệ môi trường, an toàn giao thông và phòng, chống bạo lực gia đình cũng được nâng lên rõ rệt. “Pháp luật giờ đã trở thành chỗ dựa cho người dân. Họ tin, hiểu và tự giác làm theo”, ông nhấn mạnh.

Ông Hảng Đình Thu, Chủ tịch UBND xã (thứ 2 bên phải) cùng lãnh đạo cán bộ, công chức xã, Nhân dân thôn Cồ Dề Sang A tham gia đổ bê tông mặt cầu Chống Cáng Dào. Ảnh: Bình Yên

Ở thôn Tân Tiến, xã Trịnh Tường, chị Chảo Mẩy Pham, một người dân tộc Dao mỉm cười khi kể về sự thay đổi của gia đình mình: “Ngày trước, chồng tôi hay uống rượu, đánh vợ con. Khi cán bộ đến tuyên truyền về Luật Phòng, chống bạo lực gia đình, tôi mới biết mình có quyền được bảo vệ. Cán bộ xã, công an viên xuống tận nhà hòa giải, hướng dẫn. Từ đó, chồng tôi bỏ rượu, đi làm đều, con cái đi học đầy đủ. Tôi thấy pháp luật thật gần gũi, giúp nhà mình yên ấm hơn”.

Những câu chuyện như của chị Chảo Mẩy Pham không còn là hiếm. Tại nhiều bản làng vùng cao của Lào Cai, mô hình “Tổ tự quản an ninh trật tự”, “Câu lạc bộ pháp luật thôn bản”, hay “Ngày pháp luật” được duy trì đều đặn, góp phần lan tỏa tinh thần “sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật”.

Ông Sùng A Bình, Chủ tịch xã Khao Mang tự hào nói: “Cái đáng quý nhất là bà con không còn nghĩ pháp luật chỉ dành cho người dưới xuôi. Họ đã hiểu rằng, pháp luật là để bảo vệ chính họ, bảo vệ bản làng và những giá trị tốt đẹp của dân tộc mình”.

Cán bộ Sở Tư pháp tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số xã Lao Chải. Ảnh: Bình Yên

Khi mặt trời khuất dần sau dãy núi Hoàng Liên Sơn, tiếng loa truyền thanh vang lên giữa bản, nhắc nhở người dân không đốt nương bừa bãi, không khai thác gỗ trái phép. Dưới ánh chiều, những mái nhà sàn khói lam chiều bảng lảng, tiếng trẻ con nô đùa, tiếng người già trò chuyện râm ran, một khung cảnh bình yên minh chứng cho sự thay đổi.

Pháp luật đã không còn là điều xa lạ, mà đã thật sự trở thành một phần trong đời sống văn hóa, nếp nghĩ và hành động của người dân vùng cao Lào Cai. Từ những bản làng xa xôi, câu chuyện “pháp luật đi vào đời sống” không chỉ là kết quả của nỗ lực tuyên truyền, mà còn là minh chứng sinh động cho sự chuyển mình của ý thức cộng đồng, khi mỗi người dân hiểu rằng, sống đúng pháp luật cũng chính là góp phần dựng xây cuộc sống tốt đẹp hơn cho chính mình và quê hương.