Nghiêm cấm thỏa thuận mua bán người từ khi còn đang là bào thai

Hiện nay, có tình trạng thỏa thuận mua bán bào thai trong bụng mẹ nhưng để nhằm nuôi dưỡng đứa trẻ sau khi được sinh ra. Theo các quy định của pháp luật liên quan, trong một số trường hợp quyền dân sự chỉ có thể được xác lập sau khi một người được sinh ra và còn sống; theo quy định của Bộ luật Hình sự, thì việc phạm tội đối với phụ nữ mang thai chỉ bị coi là tình tiết tăng nặng mà không bị coi là phạm tội đối với nhiều người. Như vậy, về mặt pháp lý chỉ được coi là người khi được sinh ra và còn sống. Theo y học thì bào thai cũng chưa được xác định là con người.

Dư luận cho rằng, tình trạng mua bán bào thai nhằm mục đích mua bán đứa trẻ sau khi được sinh ra đang là thực tế đáng lo ngại. Việc thỏa thuận mua bán này thực chất là tiền đề của hành vi mua bán người (mua bán người từ giai đoạn còn đang là bào thai), nhưng việc xử lý hành vi này lại chưa được pháp luật điều chỉnh.

Để nâng cao hiệu quả các biện pháp phòng, chống mua bán người từ sớm, từ xa; đồng thời, tạo cơ sở pháp lý để tiếp tục hoàn thiện pháp luật về xử lý hành vi xâm phạm liên quan đến phụ nữ, trẻ em, Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi) đã bổ sung hành vi “thỏa thuận mua bán người từ khi còn đang là bào thai” vào khoản 2 Điều 3 quy định các hành vi bị nghiêm cấm.

Người dưới 18 tuổi đi cùng nạn nhân, cũng được hỗ trợ như nạn nhân

Luật Phòng, chống mua bán người số 66/2011/QH12, quy định tùy trường hợp nạn nhân được hỗ trợ nhu cầu thiết yếu và chi phí đi lại, hỗ trợ y tế, hỗ trợ tâm lý thì người chưa thành niên đi cùng nạn nhân sẽ được hưởng chế độ hỗ trợ nhu cầu thiết yếu và chi phí đi lại, hỗ trợ y tế, hỗ trợ tâm lý (Điều 32).

Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi) đã được sửa đổi, bổ sung theo hướng người dưới 18 tuổi đi cùng nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân được hưởng các chế độ hỗ trợ như nạn nhân, trừ hỗ trợ học nghề, tư vấn việc làm, trợ cấp khó khăn ban đầu, hỗ trợ vay vốn. Các chế độ hỗ trợ khác dành cho trẻ em (nếu có) thì được thực hiện theo quy định của pháp luật về trẻ em (khoản 2 và 3 Điều 37). Như vậy, theo quy định mới, người dưới 18 tuổi đi cùng nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân, đã được mở rộng hơn về quyền lợi khi được hỗ trợ pháp luật và học văn hóa.

Bên cạnh đó, nếu nạn nhân là công dân Việt Nam và người dưới 18 tuổi đi cùng đang ở nước ngoài thì được hỗ trợ nhu cầu thiết yếu, hỗ trợ y tế và chi phí phiên dịch. Sau khi những người này được cơ quan có thẩm quyền ở trong nước tiếp nhận và xác minh thì họ sẽ được hưởng chế độ hỗ trợ khác (Điều 37).

Trước tình hình tội phạm mua bán người qua biên giới hiện vẫn tiềm ẩn những diễn biến phức tạp. Các cơ quan chức năng cũng đã nhận diện được các hành vi mua bán người được che giấu qua nhiều hình thức như tham quan, du lịch, ký kết làm ăn kinh tế, lao động xuất khẩu, tổ chức kết hôn thông qua môi giới, nhận con nuôi…

Qua đó, Luật Phòng, chống buôn bán người (sửa đổi) đã bổ sung nội dung “ép buộc nạn nhân kết hôn trái ý muốn” vào khái niệm “mục đích vô nhân đạo khác” tại khoản 5 Điều 2 của Luật, để các cơ quan chức năng có cơ sở pháp lý để ngăn chặn, xử lý đối với trường hợp phụ nữ bị bán qua biên giới để buộc làm vợ.

Luật gồm 8 chương và 63 Điều, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.