Sự cần thiết ban hành Nghị định
Sau hơn 7 năm triển khai Quyết định số 950/QĐ-TTg ngày 1/8/2018 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam, phát triển đô thị thông minh đã đạt được những kết quả tích cực bước đầu.
Phát triển đô thị thông minh đã đem lại lợi ích thiết thực cho người dân, doanh nghiệp, Nhà nước. Đối với người dân, được tiếp cận với các tiện ích thông minh, thông tin minh bạch về quy hoạch, y tế, giao thông, giáo dục. Đối với doanh nghiệp, giúp mở ra cơ hội đầu tư, kinh doanh minh bạch, hiệu quả hơn với dịch vụ công trực tuyến. Đối với Nhà nước, tạo ra công cụ đột phá giúp điều hành, quản lý hiệu quả, ra quyết định nhanh và chính xác hơn.
Tuy nhiên, thực tế triển khai tại một số địa phương vẫn còn một số khó khăn, hạn chế chủ yếu như: Thiếu thống nhất chung về đô thị thông minh và cách thức tổ chức thực hiện; Thiếu các quy chuẩn, tiêu chuẩn để chuẩn hóa việc thực hiện, liên thông, cũng như quản lý chi phí, tổ chức vận hành; Thiếu cơ chế đặc thù trong thực hiện mua sắm, đấu thầu phát triển đô thị thông minh do các sản phẩm công nghệ thông tin, rất nhanh bị lạc hậu về công nghệ và giá thành, rất mới, chưa có tiền lệ; Thiếu nguồn lực đầu tư, cơ chế huy động nguồn vốn xã hội hóa.
Chính vì vậy, Bộ Xây dựng đề xuất dự thảo Nghị định về phát triển đô thị thông minh nhằm thống nhất nhận thức chung về phát triển đô thị thông minh, hình thành khung pháp lý để triển khai, tổ chức thực hiện phát triển đô thị thông minh; phân định trách nhiệm các chủ thể liên quan.
Tập trung quy định 9 nhóm chính sách
Dự thảo Nghị định gồm 10 Chương và 50 Điều, nội dung dự kiến tập trung quy định rõ 9 nhóm chính sách, bao gồm:
- Đưa ra các quy định chung để thống nhất khái niệm, các yêu cầu chung cần đạt được trong phát triển đô thị thông minh.
- Quy định về định hướng, đề án, kế hoạch phát triển đô thị thông minh và quy hoạch đô thị thông minh.
- Quy định về nền tảng kỹ thuật: hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về đô thị thông minh; khung kiến trúc công nghệ thông tin và truyền thông phát triển đô thị thông minh; khả năng tương tác của hệ thống nền tảng và ứng dụng đô thị thông minh; quy định về an toàn an ninh thông tin: các nguyên tắc bảo đảm an toàn, an ninh thông tin, phân loại và bảo vệ dữ liệu, hệ thống thông tin, trách nhiệm bảo đảm an toàn, an ninh thông tin.
- Quy định về hạ tầng đô thị thông minh, gồm hạ tầng số (nền tảng và hạ tầng số đô thị thông minh, xây dựng và quản lý cơ sở dữ liệu, hệ thống thông tin quản lý quy hoạch và phát triển đô thị, bản sao số của đô thị) và hạ tầng kỹ thuật đô thị thông minh.
- Quy định về đổi mới sáng tạo và thí điểm có kiểm soát, đây là nội dung hoàn toàn mới, có tính đột phá cao, thể chế hóa cơ chế sandbox, cho phép thử nghiệm các công nghệ, mô hình kinh doanh mới mà pháp luật chưa có quy định trong một phạm vi không gian, thời gian và rủi ro được kiểm soát.
- Về phát triển tòa nhà, khu đô thị và dịch vụ, tiện ích thông minh, đã quy định yêu cầu đối với tòa nhà thông minh, khu đô thị thông minh và khu đô thị công nghệ.
- Quy định về quản trị điều hành đô thị thông minh, quy định về chức năng, hoạt động, giải pháp kỹ thuật triển khai Trung tâm giám sát điều hành đô thị thông minh.
- Nguồn lực, đầu tư phát triển đô thị thông minh, khuyến khích áp dụng các hình thức mua sắm công linh hoạt dựa trên kết quả đầu ra nhằm chuyển trọng tâm từ kiểm soát chi phí đầu vào sang đánh giá hiệu quả đầu ra, khuyến khích sự sáng tạo từ nhà cung cấp, chuyển giao rủi ro công nghệ cho tư nhân và đảm bảo ngân sách nhà nước được chi cho các giải pháp thực sự tạo ra tác động, hạn chế trường hợp các địa phương phải chờ có định mức mới thực hiện.
- Tổ chức thực hiện, quy định về cơ chế điều phối phát triển đô thị thông minh.
Nghị định được ban hành sẽ cung cấp hành lang pháp lý để thúc đẩy phát triển đô thị tạo lập môi trường sống trong lành, tiện nghi; các hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo được phát triển; môi trường sản xuất kinh doanh thuận lợi, minh bạch hơn với các công cụ, dịch vụ số hóa; khuyến khích phát triển công nghiệp phục vụ phát triển đô thị thông minh. Qua đó, đóng góp phát triển kinh tế số, kinh tế đô thị, nâng cao năng lực cạnh tranh của đô thị.
(TS. Phạm Thị Thu Phương - Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam)
Báo Thanh Tra - Tin tức cập nhật trong ngày