Lễ hội nhằm tiếp tục tôn vinh chiều sâu lịch sử, giá trị văn hóa – tâm linh và cảnh quan thiên nhiên độc đáo của Quần thể danh thắng Tràng An – Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới. Sự kiện cũng góp phần khơi dậy niềm tự hào dân tộc, khẳng định quyết tâm xây dựng Hoa Lư trở thành Đô thị Di sản thiên niên kỷ, thành phố sáng tạo, trung tâm công nghiệp văn hóa, du lịch tầm cỡ khu vực và quốc tế, đóng vai trò là “lá phổi xanh” và cực tăng trưởng của Đồng bằng Bắc Bộ.

Tràng An – nơi từng là cái nôi của người tiền sử cách đây hơn 30.000 năm – gắn với dấu ấn của các triều đại lớn trong lịch sử dân tộc như Nhà nước Đại Cồ Việt thời Đinh – Tiền Lê, nơi vua Trần Thái Tông lập Hành cung Vũ Lâm trong kháng chiến chống Nguyên Mông, bước chân thần tốc của Hoàng đế Quang Trung tiến về Thăng Long… Gần đây, giá trị của di sản Tràng An đã được các nhà khoa học trong nước và quốc tế ước lượng lên tới 213 tỷ USD.

Lễ hội mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” với các bậc tiền nhân có công dựng nước và giữ nước. Đồng thời, lễ hội truyền tải thông điệp sống hài hòa, tôn trọng thiên nhiên – tinh thần đã ăn sâu trong tư duy của cha ông từ ngàn xưa.

Theo quan niệm dân gian, mùa đông là lúc rừng núi “đóng cửa” để bảo vệ muôn loài và phục hồi hệ sinh thái. Thông điệp này càng có ý nghĩa trong bối cảnh phát triển bền vững và bảo vệ môi trường hiện nay. Thông qua lễ hội, người dân địa phương thể hiện tinh thần đoàn kết, gắn bó trong bảo tồn và phát huy giá trị di sản, theo phương châm “sống trong di sản, gìn giữ di sản và hưởng lợi từ di sản”.

Các đại biểu dâng hương tại đền Suối Tiên. Ảnh: Anh Quyết.

Lễ hội Tràng An nhằm truyền tải tư duy sống hài hòa và tôn trọng thiên nhiên của tổ tiên, cha ông ta. Theo quan niệm dân gian, khi mùa xuân đến, cây cối đâm chồi nảy lộc, rừng được “mở cửa” để con người tiếp tục gắn bó và sinh sống. Đây chính là thông điệp về việc bảo vệ rừng, giữ gìn hệ sinh thái và phát triển bền vững – điều đặc biệt quan trọng đối với một Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới như Tràng An.

Bên cạnh đó, Lễ hội còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, thể hiện lòng thành kính với thần linh và tổ tiên. Đây là dịp để nhân dân địa phương và du khách trong nước và quốc tế dâng lễ cầu quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, đồng thời tôn vinh những bậc tiền nhân đã có công khai phá và bảo vệ vùng đất thiêng của Di sản Tràng An.

Đây cũng là dịp tỉnh Ninh Bình quảng bá hình ảnh Tràng An tới du khách trong và ngoài nước, thúc đẩy du lịch phát triển theo hướng bền vững, gắn kết hài hòa giữa bảo tồn và khai thác di sản một cách có trách nhiệm.