Áp lực từ thực tiễn

Xây dựng đội ngũ cán bộ thanh tra chất lượng là nhiệm vụ chiến lược để nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, góp phần đảm bảo ổn định chính trị trước Đại hội Đảng XIV. Nghị quyết 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương yêu cầu tinh gọn bộ máy, đòi hỏi cán bộ thanh tra phải có phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn cao. Theo báo cáo Thanh tra Chính phủ năm 2024, cả nước có hơn 15.000 cán bộ thanh tra, 70% được đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ. Nâng cao chất lượng cán bộ là yêu cầu cấp bách để đáp ứng nhiệm vụ mới.

Thực tiễn công tác thanh tra cho thấy, nhiều vụ việc phức tạp kéo dài do cán bộ thiếu kỹ năng phân tích pháp lý hoặc chưa đáp ứng yêu cầu đạo đức, một số vụ thanh tra đất đai chậm tiến độ vì cán bộ thiếu kinh nghiệm xử lý tranh chấp. Nghị quyết 18-NQ/TW nhấn mạnh, cán bộ thanh tra phải nêu gương về liêm chính, nhưng áp lực công việc và cám dỗ từ các lĩnh vực nhạy cảm như đất đai, xây dựng đang thách thức phẩm chất của họ.

Năng lực cán bộ cũng là vấn đề đáng lo ngại. Các vụ khiếu nại, tố cáo (KNTC) đất đai đòi hỏi cán bộ thanh tra có kiến thức sâu về pháp luật đất đai, nhưng nhiều người chưa đáp ứng. Thanh tra Chính phủ đã tổ chức 70 khóa đào tạo cho 8.753 cán bộ trong năm 2024. Tuy nhiên, đào tạo chưa đồng bộ, hiện còn thiếu các chương trình thực tiễn.

Hiệu trưởng Trường Cán bộ Thanh tra trao giấy khen và kỷ niệm chương cho các học viên có thành tích xuất sắc trong học tập và công tác lớp. Ảnh: Phương Anh

Giải pháp đột phá

Đào tạo chuyên sâu là chìa khóa để nâng cao năng lực cán bộ thanh tra. Thanh tra Chính phủ cần mở rộng các khóa bồi dưỡng về phòng, chống tham nhũng, quản lý đất đai, và kiểm toán tài chính. Thành phố Hồ Chí Minh là điểm sáng, đặt ra mục tiêu bãi bỏ ít nhất 30% thủ tục có điều kiện kinh doanh không cần thiết, thuộc thẩm quyền UBND TP hoặc kiến nghị các bộ, ngành Trung ương xử lý theo thẩm quyền; cắt giảm ít nhất 30% thời gian giải quyết và tối thiểu 30% chi phí thực hiện thủ tục hành chính.

Hà Nội cũng áp dụng bộ tiêu chí đánh giá năng lực, thay thế cán bộ yếu kém. Chủ tịch UBND TP Hà Nội cũng yêu cầu các đơn vị phải thực hiện chính sách thu hút nhân tài và chính sách đặc biệt đối với cán bộ, công chức đạt thành tích tốt trong công việc. Đồng thời, có cơ chế đưa ra khỏi bộ máy những người không đủ năng lực, phẩm chất. Cụ thể hoá hơn nữa chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng. Các địa phương khác nên học hỏi, tổ chức đào tạo định kỳ, kết hợp lý thuyết và thực hành để cán bộ xử lý tốt các vụ việc phức tạp.

Ứng dụng công nghệ trong thanh tra là xu hướng tất yếu. Hệ thống quản lý thanh tra trực tuyến, triển khai tại các tỉnh, để giảm thời gian xử lý hồ sơ. Bên cạnh đó, sử dụng phần mềm phân tích dữ liệu, phát hiện sai phạm trong các dự án đất đai. Đào tạo cán bộ sử dụng công nghệ, như phân tích dữ liệu lớn, cần được ưu tiên.

Trong lĩnh vực thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC và phòng, chống tham nhũng (PCTN), việc ứng dụng công nghệ số đã mang lại những kết quả tích cực ban đầu. Nhận thức vai trò then chốt của chuyển đổi số, Thanh tra Chính phủ đã triển khai nhiều giải pháp cụ thể. Hệ thống cơ sở dữ liệu báo cáo công tác thanh tra, KNTC, PCTN theo Thông tư 02/2021/TT-TTCP đã được sử dụng trên toàn quốc. Thanh tra Chính phủ cũng đầu tư xây dựng nền tảng chia sẻ dữ liệu dùng chung và cơ sở dữ liệu quốc gia về kiểm soát tài sản, thu nhập. Trước đó, các phần mềm quản lý hồ sơ thanh tra, đặt lịch tiếp công dân và hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về KNTC đã được vận hành hiệu quả.

Giám sát đạo đức cán bộ là yếu tố không thể thiếu. Luật Phòng, chống tham nhũng 2018 yêu cầu cán bộ thanh tra kê khai tài sản minh bạch. Cần kê khai tài sản trực tuyến, kết hợp với kiểm tra định kỳ để đảm bảo liêm chính.

Không chỉ vậy, việc khuyến khích cán bộ trẻ, có năng lực với chính sách đãi ngộ cạnh tranh, giúp tăng hiệu quả công việc để tham gia ngành thanh tra là giải pháp dài hạn. Singapore là mô hình thành công, với đội ngũ thanh tra được đào tạo liên tục và lương thưởng hấp dẫn, giảm nhiều vi phạm trong quản lý công. Việt Nam cần đầu tư vào chính sách thu hút nhân tài, tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp.

Có thể nói, xây dựng đội ngũ cán bộ thanh tra chất lượng sẽ nâng cao hiệu quả công tác thanh tra và củng cố niềm tin của Nhân dân vào Đảng. Thanh tra Chính phủ và các địa phương cần phối hợp, đẩy mạnh đào tạo, kiểm tra, và ứng dụng công nghệ. Một đội ngũ cán bộ trong sạch, vững mạnh sẽ là nền móng tốt để giải quyết các vụ việc phức tạp, đảm bảo thành công cho Đại hội Đảng XIV.