Giải bài toán "chảy máu chất xám" khỏi bục giảng

Trong nhiều năm qua, mức lương của nhà giáo, đặc biệt là giáo viên mới ra trường hoặc đang công tác ở bậc mầm non, tiểu học, vẫn được đánh giá là thấp so với mặt bằng chung các ngành nghề khác đòi hỏi trình độ tương đương.

Trong 10 thang lương sắp xếp theo trình tự từ thấp đến cao hiện nay, chỉ có 3 chức danh nhà giáo được áp dụng lương của viên chức loại A3 là giảng viên đại học cao cấp, giảng viên giáo dục nghề nghiệp cao cấp, giáo viên giáo dục nghề nghiệp cao cấp, chiếm tỷ lệ khoảng 1,17% so với tổng số nhà giáo.

Trong khi tỷ lệ này ở các ngành, lĩnh vực khác khoảng 10% so với tổng số viên chức của ngành, lĩnh vực.

Thời gian qua, mặc dù đã có những nỗ lực cải thiện, việc xếp lương theo ngạch, bậc nhưng chưa thực sự phản ánh được tính chất đặc thù, cường độ làm việc và áp lực mà những nhà giáo đang gánh vác.

Áp lực này không chỉ đến từ việc giảng dạy theo chương trình, mà còn từ việc đổi mới phương pháp, áp dụng công nghệ, đánh giá học sinh, cũng như những công việc không tên khác ngoài giờ hành chính.

Thực tế này đã dẫn đến có hiện tượng "chảy máu chất xám" trong đội ngũ nhà giáo thời gian qua. Giáo viên có kinh nghiệm, năng lực tốt, được đào tạo bài bản lại có xu hướng chuyển sang làm việc tại các trường tư thục có mức đãi ngộ cao hơn, hoặc thậm chí chuyển hẳn sang các lĩnh vực kinh doanh, dịch vụ.

Mới đây, Bộ GD&ĐT đã công bố dự thảo nghị định quy định chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp đối với nhà giáo để lấy ý kiến dư luận. Theo dự thảo nghị định, tất cả nhà giáo đều được hưởng hệ số lương đặc thù.

Trong đó, giáo viên mầm non được hưởng hệ số lương đặc thù mức 1,25 so với hệ số lương hiện hưởng; các chức danh nhà giáo khác được hưởng hệ số lương đặc thù mức 1,15 so với hệ số lương hiện hưởng.

Ví dụ một giáo viên mầm non hạng II, bậc 4 có hệ số lương hiện tại là 3,33. Sau khi có thêm hệ số đặc thù 1,25, lương mới được tính như sau: 2,34 (lương cơ sở) x 3,33 x 1,25 = 9,74 triệu đồng một tháng, tăng gần 2 triệu so với mức đang nhận.

Lý giải về đề xuất này, Bộ GD&ĐT cho rằng, tiền lương là giải pháp then chốt để thu hút người giỏi thành nhà giáo, từ đó nâng cao chất lượng GD&ĐT. Đây cũng là giải pháp giúp nhà giáo an tâm công tác, cống hiến cho sự nghiệp giáo dục nước nhà.

Thế nhưng so sánh thang lương áp dụng, có thể thấy lương của hầu hết nhà giáo (trừ giảng viên cao đẳng, đại học, giáo viên giáo dục nghề nghiệp) đang xếp thấp hơn viên chức các ngành khác như y tế (bác sĩ, dược sĩ), xây dựng (kiến trúc sư, thẩm kế viên), giao thông vận tải (kỹ thuật viên đường bộ, quản lý, bảo trì công trình), tư pháp (lý lịch viên), văn hóa – thể thao (đạo diễn, diễn viên, họa sĩ, huấn luyện viên), khoa học công nghệ (nghiên cứu viên, kỹ sư), thông tin truyền thông (phóng viên, biên dịch viên, đạo diễn truyền hình)...

Đặc biệt, thang lương áp dụng đối với giáo viên mầm non đang ở thang 5-6-7 (trong 10 thang), viên chức khác chủ yếu hưởng thang lương 6-8-10. Trong khi môi trường làm việc, tính chất hoạt động nghề nghiệp của giáo viên mầm non đã được thực tế chứng minh là nặng nhọc.

Nhiều kỳ vọng ở chính sách mới

Bộ GD&ĐT đã đề xuất, tất cả nhà giáo đều được hưởng hệ số lương đặc thù. Ảnh: HH

Với những phân tích, so sánh từ thực tế, Bộ GD&ĐT đã đề xuất, tất cả nhà giáo đều được hưởng hệ số lương đặc thù. Ngay sau khi dự thảo được công bố, đã thu hút sự quan tâm chú ý của dư luận, đặc biệt là đội ngũ nhà giáo. Các thầy cô cho rằng, chính sách này sẽ tạo động lực to lớn, giúp họ yên tâm công tác và gắn bó lâu dài với nghề.

Cô giáo Nguyễn Thị Thu Thanh, giáo viên một trường mầm non ở Hà Nội chia sẻ: Mức hệ số đặc thù 1,25 cho giáo viên mầm non là sự ghi nhận, cũng tạo động lực lớn cho đội ngũ. Chúng tôi mong dự thảo sớm thành hiện thực. Điều này không chỉ giúp giáo viên yên tâm gắn bó mà còn là động lực để sinh viên sư phạm lựa chọn nghề giáo, từ đó góp phần giải quyết căn bản tình trạng thiếu giáo viên đang nhức nhối hiện nay.

Chia sẻ về dự thảo nghị định, cô Lê Thị Quang - Hiệu trưởng Trường Mầm non Tam Quang (xã Tam Quang, tỉnh Nghệ An) cho rằng, đây là một tín hiệu thay đổi tích cực, tác động trực tiếp đến đời sống của đội ngũ nhà giáo. Trong bối cảnh chi phí sinh hoạt ngày càng tăng, có thêm hệ số lương đặc thù sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện thu nhập, giúp giáo viên giảm bớt gánh nặng kinh tế.

Hiện tại, đời sống của giáo viên mầm non tại vùng cao còn gặp nhiều khó khăn. Nhiều thầy cô hằng ngày đi dạy cách nhà vài chục cây số, đường xá hiểm trở, đặc biệt vào mùa mưa lũ. Để bám trường, bám lớp, giáo viên phải vượt qua nhiều thách thức để duy trì việc dạy học cho học sinh.

Vì vậy, việc được hưởng hệ số lương đặc thù mức 1,25 so với hệ số lương hiện hưởng không chỉ là hỗ trợ tài chính, mà còn là sự ghi nhận công sức, sự hy sinh thầm lặng của những thầy cô ngày đêm bám bản, bám trường, kiên trì gieo chữ. Chính sách này sẽ là nguồn động viên to lớn, tiếp thêm động lực để giáo viên yên tâm công tác và gắn bó dài lâu với sự nghiệp giáo dục mầm non.

Bày tỏ sự vui mừng với đề xuất tất cả nhà giáo đều được hưởng hệ số lương đặc thù, cô Tống Thị Thanh Tâm, giáo viên một trường tiểu học ở phường Bỉm Sơn, tỉnh Thanh Hoá chia sẻ, chính sách này không chỉ tạo động lực và khích lệ tinh thần làm việc cho đội ngũ giáo viên mầm non mà còn góp phần thu hút người trẻ theo nghề, giữ chân những giáo viên giàu năng lực, tâm huyết tiếp tục gắn bó và cống hiến lâu dài với công việc. Khi đời sống được cải thiện, mỗi giáo viên sẽ có điều kiện tốt hơn để chăm lo cho bản thân, gia đình và yên tâm công tác. Từ đó, chất lượng chăm sóc, giáo dục học sinh cũng được nâng cao.

Có thể thấy, hệ số lương đặc thù cho nhà giáo là xuất phát từ thực tiễn để giải quyết triệt để bài toán "chảy máu chất xám", nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quốc gia. Việc sớm đưa chính sách này vào thực tiễn chính là "chìa khóa vàng" để củng cố niềm tin của đội ngũ nhà giáo, giữ vững và phát triển vị thế của một quốc gia coi trọng sự nghiệp "trồng người".