Lập, thẩm định quy hoạch lỏng lẻo

Theo kết luận thanh tra, UBND TP Hồ Chí Minh triển khai lập đồ án quy hoạch chung không đúng tiến độ, kéo dài nhiều năm. Hồ sơ lập, thẩm định đồ án áp dụng theo quy định tại Luật Xây dựng năm 2003 còn thiếu hoặc không đầy đủ một số nội dung như: nội dung thiết kế đô thị, đánh giá môi trường chiến lược, quy hoạch không gian ngầm, ứng phó với biến đổi khí hậu, chương trình ưu tiên đầu tư và nguồn lực thực hiện làm cơ sở để thực hiện quản lý phát triển đô thị.

Việc cập nhật số liệu đầu vào, như hiện trạng sử dụng đất tại một số quận, huyện, không chính xác, dẫn đến sai lệch trong các đồ án quy hoạch về chỉ tiêu dân số, giao thông...

Bên cạnh đó, thời gian lập đồ án quy hoạch kéo dài, nội dung chưa đầy đủ, thiếu cập nhật kịp thời, làm giảm chất lượng quy hoạch và gây khó khăn trong công tác quản lý, thực hiện. Một số khu vực có định hướng quy hoạch đô thị chưa phù hợp thực tế, làm giảm sức hấp dẫn đầu tư.

Quá trình tổ chức lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch chung quận, huyện còn lỏng lẻo, nhiều nội dung chưa phù hợp với quy hoạch chung của TP. Một số quy trình quan trọng, như thành lập hội đồng thẩm định, lấy ý kiến chuyên môn hay trình thông qua HĐND TP, chưa được thực hiện đầy đủ.

Chỉ đạo việc lập, thẩm định và phê duyệt chức năng sử dụng đất tại một số ô phố trên đồ án Quy hoạch chung xây dựng của quận/huyện chưa phù hợp so với chức năng sử dụng đất của đồ án Quy hoạch chung xây dựng TP Hồ Chí Minh, dẫn đến công tác quản lý Nhà nước về quy hoạch và thực hiện quy hoạch xây dựng trên địa bàn TP Hồ Chí Minh thiếu tính đồng nhất, khó khăn trong công tác quản lý quy hoạch và triển khai thực hiện quy hoạch, kiến trúc đô thị nhiều nơi thiếu mỹ quan và đồng bộ.

Phê duyệt quy hoạch chậm

Riêng quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2.000 tồn tại nhiều bất cập, như phê duyệt sai chức năng sử dụng đất giữa các cấp quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch nhiều lần mà không tính toán đến sự đồng bộ của hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội.

UBND TP phê duyệt 18 đồ án quy hoạch phân khu cũng như điều chỉnh quy hoạch phân khu tại các quận/huyện còn chậm từ 3 tháng đến 60 tháng/đồ án là thực hiện không đúng với quy định; một số quận/huyện lập và phê duyệt quy hoạch phân khu chưa phủ kín quy hoạch chung xây dựng TP Hồ Chí Minh (như Quận 6, Quận 7...).

UBND phê duyệt sai lệch chức năng sử dụng đất giữa đồ án quy hoạch cấp dưới so với đồ án quy hoạch cấp trên, không tuân thủ tính thống nhất trong quy hoạch, gây ra nhiều bất cập trong công tác quản lý quy hoạch và tổ chức thực hiện quy hoạch.

Điều đáng nói, việc điều chỉnh quy hoạch thường xuyên và nhiều lần làm tăng chi phí lập quy hoạch, thay đổi quy mô, tính chất chức năng của khu vực quy hoạch như: từ khu đất công trình công cộng, công viên cây xanh điều chỉnh sang đất ở, đất thương mại, nhưng không tính toán đến sự đồng bộ của hạ tầng kỹ thuật cũng như hạ tầng xã hội, để đảm bảo sự thống nhất và đồng bộ về tiện ích, nâng cao môi trường sống của người dân trong đô thị.

Cũng theo kết luận thanh tra, giai đoạn 2011 - 2023, TP Hồ Chí Minh đầu tư hơn 528 tỷ đồng cho công tác lập quy hoạch, con số này chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển đô thị. Trong khi đó, vốn đầu tư cho hạ tầng còn thiếu và dàn trải.

Ba lĩnh vực trọng điểm là giao thông, môi trường và chống ngập, chiếm 60% tổng nhu cầu vốn đầu tư (hơn 950.000 tỷ đồng), nhưng ngân sách TP chỉ đáp ứng được 20%. Điều này khiến hệ thống hạ tầng chưa được đầu tư đồng bộ, gây ùn tắc giao thông, ngập úng, và ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng.

Làm rõ trách nhiệm cá nhân, tập thể liên quan

Ngoài ra, kết luận thanh tra cũng xác định, nhiều dự án lớn bị chậm tiến độ hoặc “treo” kéo dài, như: Khu đô thị Bình Quới - Thanh Đa (426,93 ha); Khu đô thị Tây Bắc - Củ Chi (khoảng 6.000 ha); Công viên Sài Gòn Safari (456 ha); Ga Bình Triệu (41 ha); Dự án rạch Xuyên Tâm (6,7 km).

Cùng với đó, nhiều quận, huyện có hàng loạt dự án bị đình trệ, làm lãng phí nguồn vốn đầu tư, ảnh hưởng đến chất lượng sống của người dân.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Xây dựng và UBND TP Hồ Chí Minh kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các cá nhân, tập thể liên quan.

UBND TP Hồ Chí Minh cần rà soát, điều chỉnh các đồ án quy hoạch đảm bảo tính đồng bộ và tuân thủ đúng quy định. Đồng thời, TP cần truy thu tiền sử dụng đất phát sinh từ việc điều chỉnh quy hoạch để tránh thất thoát tài sản Nhà nước.

Đối với các dự án chậm tiến độ, UBND TP Hồ Chí Minh phải rà soát, đề xuất giải pháp thúc đẩy triển khai, tránh lãng phí nguồn lực đầu tư. Bên cạnh đó, Thanh tra Chính phủ cho rằng, cần có chính sách thu hút đầu tư, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, đồng thời đảm bảo phát triển nhà ở xã hội đúng kế hoạch.

Thanh tra Chính phủ cũng nhấn mạnh, quá trình kiểm tra, rà soát và thực hiện kết luận thanh tra, nếu phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự thì Bộ Xây dựng, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có liên quan chuyển hồ sơ vụ việc đến cơ quan điều tra xem xét, xử lý theo quy định pháp luật.