Vì sao công dân lại khiếu nại lần 2?

5 hộ dân (bà Trần Ngọc Đẹp, ông Huỳnh Văn Cách, ông Lữ Duy Linh, ông Nguyễn Công Đằng và ông Nguyễn Công Đẳng) đã buộc phải gửi đơn khiếu nại lần 2 lên Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau sau khi không đạt được sự thỏa đáng trong quá trình giải quyết khiếu nại lần đầu từ UBND thành phố Cà Mau (cũ). Lý do cốt lõi dẫn đến việc khiếu nại lần 2 là vì các hộ dân này đều bị từ chối xem xét hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm khi Nhà nước thu hồi đất để phục vụ Dự án mở rộng, nâng cấp Cảng hàng không Cà Mau.

Mâu thuẫn chính yếu, khiến các quyết định giải quyết lần đầu không thỏa đáng, nằm ở việc diễn giải khái niệm "Cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp". Quan điểm của người giải quyết lần đầu cho rằng người trực tiếp sản xuất nông nghiệp phải là người trực tiếp canh tác trên đất tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường. Nhiều hộ dân khẳng định quyết định từ chối hỗ trợ đã ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của họ, vì phần đất bị thu hồi là nguồn thu nhập chính, duy nhất để ổn định cuộc sống gia đình. Trong khi đó, có người dân cho rằng, không có văn bản pháp luật nào quy định người trực tiếp sản xuất đất nông nghiệp phải trực tiếp lao động trên các phần đất đang quản lý.

Để tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh giải quyết khiếu nại lần 2, Chánh Thanh tra tỉnh đã tổ chức xác minh và đối thoại. Tuy nhiên, tại các buổi đối thoại này, chưa có sự thống nhất giữa người khiếu nại và người bị khiếu nại.

Đáng chú ý, trong quá trình đối thoại để giải quyết khiếu nại của ông Huỳnh Văn Cách, ông Nguyễn Công Đằng, ông Nguyễn Công Đẳng, Thanh tra tỉnh đã làm việc với đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường. Sở này có quan điểm rất rõ ràng: Theo quy định của khoản 1 Điều 22 Nghị định số 88/2024/NĐ-CP ngày 15/7/2024 của Chính phủ, người dân đủ điều kiện để được xem xét hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm khi Nhà nước thu hồi đất phục vụ Dự án mở rộng, nâng cấp Cảng hàng không Cà Mau.

Để đảm bảo quyền lợi của người dân bị thu hồi đất được thực hiện kịp thời, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau đã chỉ đạo Chủ tịch UBND phường Tân Thành phải chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan khẩn trương lập và phê duyệt bổ sung phương án bồi thường, hỗ trợ cho 5 hộ dân. Ảnh minh họa: Chu Tuấn

Khẳng định quyết định giải quyết lần đầu là không đúng, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau công nhận khiếu nại của công dân là có cơ sở

Trên cơ sở tham mưu của Thanh tra tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau đã ban hành các quyết định giải quyết khiếu nại lần 2 đối với 5 hộ dân trên. Các quyết định này đã chỉ ra sự thiếu sót và không đúng quy định pháp luật trong cách diễn giải và áp dụng pháp luật của UBND thành phố Cà Mau trước đây.

Theo đó, điểm mấu chốt dẫn đến việc Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau công nhận khiếu nại của người dân là việc làm rõ định nghĩa và tiêu chí của "cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp" theo các quy định mới của pháp luật đất đai.

Kết luận của Chủ tịch UBND tỉnh đã căn cứ vào Khoản 6 Điều 3 Luật Đất đai năm 2024; Điều 3 Nghị định số 102/2024/NĐ-CP; và Khoản 1 Điều 22 Nghị định số 88/2024/NĐ-CP của Chính phủ.

Theo các quy định này, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp là người đã được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp, hoặc nhận chuyển nhượng mà có thu nhập từ sản xuất nông nghiệp trên đất đó.

Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau cũng kết luận rằng, “theo các quy định nêu trên, thì không quy định cụ thể về nội dung: Cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp phải là người trực tiếp canh tác trên đất nông nghiệp. Ngoài ra, việc người sử dụng đất cho người khác thuê, hỗ trợ,… để sản xuất nông nghiệp thì vẫn đảm bảo yếu tố: Đang sử dụng đất nông nghiệp và có thu nhập từ sản xuất nông nghiệp trên đất đó”.  

Các quyết định giải quyết khiếu nại lần 2 của Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau được căn cứ trên cơ sở tham mưu chuyên nghiệp và chính xác của Thanh tra tỉnh. Ảnh: Chu Tuấn

Dựa trên việc áp dụng đúng pháp luật, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau đã đưa ra kết luận, việc UBND thành phố Cà Mau ban hành các quyết định phê duyệt phương án bồi thường và 5 quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu của Chủ tịch UBND thành phố Cà Mau là không đúng theo quy định pháp luật.

Chủ tịch UBND tỉnh quyết định chấp nhận nội dung khiếu nại của cả 5 hộ dân về việc hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm khi Nhà nước thu hồi đất. Đặc biệt, khiếu nại của bà Trần Ngọc Đẹp về bồi thường, hỗ trợ cây lúa cũng được chấp nhận.

Để đảm bảo quyền lợi của người dân được thực hiện kịp thời, Chủ tịch UBND tỉnh đã có các chỉ đạo rõ ràng: Yêu cầu Chủ tịch UBND phường Tân Thành thu hồi và hủy bỏ 5 quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu của Chủ tịch UBND thành phố Cà Mau.

UBND phường Tân Thành phải chủ trì, phối hợp với Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh và các cơ quan liên quan khẩn trương kiểm tra, rà soát để lập và phê duyệt bổ sung phương án bồi thường, hỗ trợ (bao gồm hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm) và chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ cho 5 hộ dân trên. Riêng trường hợp bà Đẹp còn được chi trả bồi thường, hỗ trợ cây trồng…