Trước thời điểm 1/7/2025, Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền giải quyết tố cáo đối với hành vi vi phạm pháp luật của công chức do mình quản lý trực tiếp theo quy định tại Luật Tố cáo năm 2018.

Theo Nghị định 150/2025/NĐ-CP, UBND cấp xã trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp có các phòng chuyên môn là: Văn phòng HĐND và UBND, Phòng Kinh tế (đối với phường và đặc khu Phú Quốc là Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị), Phòng Văn hóa - Xã hội.

Ngoài ra, còn có Điểm phục vụ hành chính công; các đơn vị sự nghiệp công lập như trung tâm văn hóa, thông tin, thể thao, các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở là đơn vị trực thuộc.

Như vậy, ngoài các công chức chuyên môn, UBND cấp xã trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp còn có các viên chức do Chủ tịch UBND cấp xã quản lý là người làm việc tại các đơn vị sự nghiệp công lập.

Thanh tra Chính phủ đang tham mưu xây dựng dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo.

Báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp, Thanh tra Chính phủ khẳng định, để bảo đảm mục tiêu trong năm 2025 cơ bản hoàn thành việc tháo gỡ các điểm nghẽn do quy định của pháp luật đồng thời bảo đảm cơ sở pháp lý cho hoạt động bình thường, liên tục, thông suốt của các cơ quan, không để gián đoạn công việc, bỏ sót chức năng, nhiệm vụ, lĩnh vực, địa bàn, không làm ảnh hướng đến hoạt động bình thường của xã hội, người dân, doanh nghiệp thì việc ban hành Luật là cần thiết.

Về Luật Tố cáo, Bộ Tư pháp đề nghị bổ sung thẩm quyền giải quyết tố cáo của Chủ tịch UBND cấp xã đối với đơn vị sự nghiệp và viên chức thuộc thẩm quyền quản lý. Thanh tra Chính phủ cho biết, đã tiếp thu, hoàn thiện quy định thẩm quyền giải quyết tố cáo của Chủ tịch UBND xã.

Cụ thể, Chủ tịch UBND cấp xã sẽ có thẩm quyền giải quyết tố cáo đối với hành vi vi phạm pháp luật trong thực hiện nhiệm vụ, công vụ của người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp xã, cán bộ, công chức, viên chức do mình quản lý trực tiếp và hành vi vi phạm pháp luật trong việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ của cơ quan, tổ chức do UBND cấp xã quản lý trực tiếp.

Theo ông Nguyễn Hồng Điệp, Trưởng ban Tiếp công dân Trung ương, việc điều chỉnh thẩm quyền và quy trình giải quyết tố cáo theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp là bước cải cách quan trọng, góp phần tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân. Khi được áp dụng đồng bộ, thống nhất, các quy định này sẽ tạo nền tảng cho một nền hành chính công khai, minh bạch và vì dân.

Nhiều ý kiến khác cũng cho rằng, đây là một động thái thiết thực, nhằm đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, đặc biệt trong bối cảnh mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đã được triển khai. Khi được ban hành, luật sẽ là công cụ pháp lý quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, đồng thời củng cố niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước.