Bỏ quy định về nhiệm vụ thanh tra
Bộ Tài chính đã trình Thủ tướng Chính phủ xem xét phê duyệt nghị định về sàn giao dịch các bon.
Theo đó, sàn giao dịch sẽ tập trung quản lý và giao dịch các tín chỉ các bon trong nước theo tiêu chuẩn trong nước và tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế như quy định tại Thỏa thuận Paris, cùng các cơ chế độc lập như Vera, Gold Standard. Tất cả các tín chỉ này sẽ phải được đăng ký trên hệ thống thống nhất, bảo đảm quản lý tập trung và minh bạch.
Tại Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025: Thị trường các bon trong kỷ nguyên mới, ông Nguyễn Tuấn Quang - Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, Bộ NNMT cho rằng, việc giao dịch các tín chỉ các bon bắt buộc phải có sự quản lý thống nhất của Nhà nước.
Nếu không điều tiết tốt sẽ có hai hệ lụy là: Cam kết quốc gia về giảm phát thải sẽ không đạt được nếu tín chỉ bị bán ra nước ngoài không kiểm soát và thị trường trong nước sẽ bị thiếu hụt nguồn cung tín chỉ.
Trước đó, Bộ NNMT đã tham gia ý kiến về quy định trách nhiệm quản lý trên sàn giao dịch các bon khi dự thảo nghị định được Bộ Tài chính lấy ý kiến góp ý, phản biện xã hội.
Cũng như Bộ Tư pháp, Bộ NNMT đặt vấn đề về việc thanh tra các bộ sắp xếp, tổ chức lại về Thanh tra Chính phủ, nên việc nêu nhiệm vụ thanh tra tại dự thảo nghị định là không phù hợp.
Bộ Tài chính cho biết, đã tiếp thu và bỏ quy định về thanh tra nêu tại Điều 43 dự thảo nghị định.

Các diễn giả tại diễn đàn về thị trường các bon. Ảnh: TheLEADER
Phân định rõ chức năng giám sát giao dịch
Bản tổng hợp ý kiến, tiếp thu, giải trình góp ý, phản biện xã hội về dự thảo nghị định được Bộ Tài chính công bố cũng cho thấy, có sự khác nhau giữa 2 bộ trong quy định về trách nhiệm quản lý Nhà nước nói chung và giám sát, giải quyết khiếu nại, tố cáo nói riêng.
Cụ thể, tại Điều 42 về trách nhiệm giám sát hoạt động giao dịch, tổ chức giao dịch, cung cấp dịch vụ trên sàn giao dịch các bon, Bộ NNMT đề nghị bổ sung quy định tại khoản 1 về trách nhiệm của Bộ Tài chính như sau:
“d) Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan có liên quan thực hiện việc kiểm tra, giải quyết kiến nghị, khiếu nại, tố cáo liên quan đến hoạt động giao dịch trên sàn giao dịch các bon; đ) Bộ Tài chính chủ trì kiểm tra theo kế hoạch hoặc đột xuất đối với các hoạt động liên quan đến sàn giao dịch các bon”.
Tuy nhiên, Bộ Tài chính phản hồi là:
Để bảo đảm phù hợp về chức năng, nhiệm vụ và phù hợp với ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp, dự thảo nghị định đã chỉnh lý theo hướng quy định, Bộ NNMT giám sát giao dịch trên sàn giao dịch các bon, kiểm tra Tổng Công ty Lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC), Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam (VNX), Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) và các công ty chứng khoán trong việc thực hiện các quyền và nghĩa vụ theo quy định tại Nghị định
Trong khi đó, VSDC, VNX giám sát các công ty chứng khoán cung cấp dịch vụ hỗ trợ giao dịch; VNX chủ trì, phối hợp với HNX giám sát giao dịch trên hệ thống giao dịch các bon.
Còn HNX giám sát giao dịch trên hệ thống giao dịch các bon theo quy chế và tiêu chí giám sát do VNX ban hành.
Về giải quyết khiếu nại, tố cáo, Bộ Tài chính cho biết, đã báo cáo rõ tại tờ trình Chính phủ, giao Bộ NNMT chủ trì giải quyết kiến nghị, khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm hành chính liên quan đến sàn giao dịch các bon.
Thị trường các bon là gì?
Luật sư Vũ Văn Vinh (Công ty Luật Thiên Ngân, Hà Nội) cho biết, theo Luật Bảo vệ môi trường, tín chỉ các bon là chứng nhận được giao dịch thương mại, thể hiện quyền phát thải một tấn khí CO2 hoặc khí CO2 tương đương.
Trong bối cảnh các quốc gia phải giảm phát thải khí nhà kính nhằm thực hiện cam kết tại Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu, nhu cầu mua bán quyền phát thải ngày càng gia tăng. Các quốc gia hoặc doanh nghiệp phát thải thấp có thể bán quyền phát thải cho những bên phát thải vượt mức, từ đó hình thành thị trường các bon.
Vì CO2 là khí nhà kính chuẩn để quy đổi, nên hoạt động này thường được gọi là trao đổi “các bon”.
Tại Việt Nam, thị trường các bon bao gồm hoạt động trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ các bon từ cơ chế trao đổi, bù trừ trong nước và quốc tế, phù hợp với pháp luật và các điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia.
Báo Thanh Tra - Tin tức cập nhật trong ngày